Devaluering (?)

Jo Cas

Jo Cals en de Mammoet (afb: historiek.net)

Vroeger, ik spreek nu minstens van 50 jaar terug, noemde je onderwijs-gevenden op de lager school onderwijzers, die op de middelbare school leraren of soms docenten op ‘kakscholen’ zoals gymnasiums en hoogleraren de onderwijzers op de universiteiten. Op de lagere en middelbare school had je leerlingen en wie aan de universiteit leerde heette student. Onderscheid moet er zijn.
Die termen zijn stevig aan het schuiven geslagen. Toen de kweekschool een pedagogische academie werd, zonder dat dat  het ‘product’ ten goede kwam, gingen onderwijzers zich ook leraren noemen en de leraren op de middelbare school heetten vaker docenten. De hoogleraar bleef nog even, tot de verengelsing daar toesloeg en hoogleraren professoren werden. Tot dan toe was professor (wat ook leraar betekent) in Nederland een (onbeschermde) aanspreektitel en geen beroep. In de VPRO-gids las ik zelfs dat een voormalige correspondent/journalist tegenwoordig docent op het basisonderwijs is geworden.
Op een hts was je nog een leerling. Het begrip voor student was uitsluitend gereserveerd voor mensen die een universitaire opleiding volgden. Tegenwoordig heet iedereen die leert, zeker vanaf de lagere, pardon, basisschool student.

Ik ben benieuwd hoe deze toeëigening van hoger geachte beroepsnamen voortgaat. We hebben matuurlijk altijd nog de mogelijkheid die termen te verengelsen zoals in de rest van de (bedrijfs)wereld is gebeurd.
Opemerkelijk ook is dat in het hele onderwijsbouwwerk in Nederland de term ‘lagere’ is verdwenen. Cals had in zijn mammoetwet het hele middelbare onderwijs nog netjes opgedeeld in lager, middelbaar en hoger. Lager is geschrapt. Dat kun je natuurlijk ook niet hebben in een maatschappij die vindt dat ze ‘hogeropgeleid’ dient te zijn. Dan waardeer je alles gewoon wat op/schrapt het lage. Wie had het over devaluering?

Amsterdam: This street stands with Ukraine. Do you?

Zwanenburg(wal)

De Zwanenburgwal is veroekraiensd met een gele ban met Engelse tekst (afb: nrc/h)

Een bedrijfje in de binnenstad van Amsterdam kwam op het idee om de blauwe straatnaam-bordjes in de buurt van het Rusland te veroekraïensen door er een gele band op te plakken. Hartverwarmend initiatief, zou je denken. Wat is daar mis mee? De tekst op die band: This street stands with ukraine. Do you? Yes, of course. 

Dikke Van Dale verengelst ook

Van Dale Engels

Op de webstek van Van Dale struikel je meteen al over volstrekt onnodig Engels (afb: www.vandale.nl)

Het is buiten kijf dat het Nederlands tegenwoordig driftig leent uit het Angelsaskische taalgebied. Dat is te merken in de nieuwe uitgave van het gezaghebbendste woordenboek van de Nederlandse taal. De nieuwe Dikke Van Dale krijgt er dit jaar bijna duizend woorden uit het Engels bij, naast woorden uit onder meer het Japans, Deens, Arabisch en Portugees. Zo is het volslagen overbodige ‘influencer’ in de nieuwe Van Dale opgenomen. De zestiende editie van het woordenboek verschijnt op 22 maart. Lees verder

(Mij) onbekende woorden in Moby Dick

Moby DickNa jaren niet aan Moby Dick van Herman Melville  te hebben willen beginnen, heb ik vorige maand toch maar een Nederlandse vertaling van dit meesterwerk (nou, dat viel nogal tegen) in de boekerij geleend. Dat gaat veel over (zeil)schepen en er kwamen nogal wat (Nederlandse) woorden in voor die ik niet kende en die waarschijnlijk weinig Nederlanders (nog) kennen. Dan raak je weer bewust van dat delen van de taal voortdurend verdwijnen, omdat daar geen behoefte meer aan is of geen emplooi meer voor.  Lees verder

Anglomane reflex

FDFEr stond een tijdje terug een verhaal over Kees Brouwer in de VPRO-gids. Hij wil duurzame en sociale ondernemers bundelen en dat doet hij onder de noemer van Reaction. In de gids staat een foto van Kees (nee, niet Case) bij de schuur van zo’n duurzame en sociale onderneemster. Die schuur heet Knitwit Stable. Vanwaar al dat volslagen onnodige Engels? Het lijkt wel of Nederlanders zelden meer iets in het Nederlands benoemen. Lees verder

Nederlands wellicht verplicht in Franstalig België

Belgische staatsvlagDe regering van Wallonië neemt binnenkort een besluit of leerlingen verplicht Nederlands (of Duits, de derde landstaal) moeten volgen. Momenteel kiest een minderheid van de leerlingen in het voortgezet onderwijs voor Nederlandse les en dat aantal daalt al jaren. Lees verder

Steeds meer spelfouten op sociale media

Spelling

Ruud,  moeilijk opvoerbare kinderen zijn toch kinderen die je niet of lastig kunt opvoeren voor belastingaftrek? (afb: OBI4wan)

Het programmatuur-bedrijf OBI4wan heeft voor een onderzoek het afgelopen jaar de spelling op sociale media bekeken. Het lijkt erop dat ook dit jaar het aantal spelfouten op sociale media is toegenomen.
Lees verder

Vindpunt.nl tijdelijk onbereikbaar (maar nu niet meer)

Vindpunt.nl waar je Nederlandse tegenhangers kunt opzoeken en aanbrengen voor veel #onnodig_engels lijkt er een tijdje uit gelegen te hebben. Dat was niet omdat de beheerders de pijp aan Maarten gegeven hebben, maar dat zou het gevolg zijn geweest van technische fouten. Nu krijg ik wel beeld, maar als ik een (onnodig Engels) woord intik dan krijg ik een blanco pagina… Het probleem is inmiddels opgelost.